Günümüzün rekabetçi iş dünyasında, şirketlerin hayatta kalabilmesi ve büyümesi için sürekli olarak yeni stratejiler geliştirmesi gerekmektedir. Geleneksel pazarlama yöntemlerinin yanı sıra, son yıllarda özellikle startup’lar arasında popüler hale gelen “büyüme hack’leri”, sınırlı kaynaklarla maksimum büyümeyi sağlamak için kullanılan yaratıcı ve veri odaklı yöntemlerdir.

Ülkemizde bu kavramı en çok kullanan örneklerden biri Martı Tag yaratıcısı Oğuz Alper Öktem’dir. Özellikle sosyal medya platformlarını bu bağlamda çok fazla kullanmaktadır ve bir şekilde herkesin hemen hemen her hafta en az bir kere karşısına çıkmaktadır. Bu operasyonel süreci iyi yönetmek için ciddi bir çalışma ve projelendirme gereklidir. Özellikle hedeflediği konuyu kitlelere iyi ve akıcı bir biçimde aktarmayı başardığını görmekteyiz. Genellikle toplumsal sorunlara çözüm bulan dijitalleşme uygulamaları bu tarz yöntemleri genellikle uygulamış ve büyük oranda başarılı olmuşlardır.

Büyüme Hack’i Nedir?

Büyüme hack’i, bir şirketin hızlı büyümesine odaklanan bir pazarlama alt alanıdır. Hem bir süreç hem de bir dizi disiplinler arası beceri olarak tanımlanabilir. Growth hacker’lar, pazarlama, ürün geliştirme, analiz ve hatta mühendislik gibi farklı alanlardaki bilgi ve becerilerini kullanarak, ürünlerini veya hizmetlerini daha fazla kişiye ulaştırmak ve kullanıcı sayısını artırmak için deneyler yaparlar. Bu deneyler, genellikle A/B testleri, viral pazarlama, içerik pazarlaması ve sosyal medya pazarlaması gibi yöntemlerle gerçekleştirilir.

Büyüme Hack’lerinin Temel İlkeleri

• Veri Odaklılık: Büyüme hack’lerinin en önemli özelliklerinden biri, veriye dayalı kararlar alınmasıdır. Growth hacker’lar, kullanıcı davranışlarını analiz ederek, hangi yöntemlerin daha etkili olduğunu belirler ve stratejilerini bu doğrultuda şekillendirirler.
• Yaratıcılık: Büyüme hack’leri, standart pazarlama yöntemlerinin dışına çıkarak, yeni ve farklı çözümler bulmayı gerektirir. Growth hacker’lar, mevcut kaynakları en etkin şekilde kullanarak, dikkat çekici ve akılda kalıcı kampanyalar oluştururlar.
• Hız: Büyüme hack’leri, hızlı sonuçlar almak için tasarlanmıştır. Growth hacker’lar, hızlı bir şekilde deneyler yapar, sonuçları analiz eder ve başarılı olan yöntemleri ölçeklendirirler.
• Ölçülebilirlik: Büyüme hack’lerinin başarısı, somut metriklerle ölçülür. Bu metrikler, kullanıcı sayısı, dönüşüm oranı, müşteri yaşam boyu değeri gibi farklı faktörleri içerebilir.

Dünyadaki Büyüme Hack’i Örnekleri

• Hotmail’in Viral Büyüme Hack’i: Hotmail, e-posta adresinin sonunda “invite a friend” (bir arkadaşını davet et) yazısıyla ücretsiz e-posta hizmetini tanıtarak, kullanıcı tabanını hızla genişletmiştir.
• Dropbox’ın Referans Programı: Dropbox, kullanıcıların arkadaşlarını davet etmesi durumunda, hem davet eden hem de davet edilen kullanıcıya ek depolama alanı vererek, kullanıcı sayısını katlayarak artırmıştır.
• Uber’in İndirim Kuponları: Uber, yeni kullanıcıları çekmek için indirim kuponları ve promosyon kodları kullanarak, hızlı bir şekilde pazar payı kazanmıştır.

Bu konu; genellikle teknoloji sistemleri için kullanılan bir method gibi gözükse de kendi içinde birden fazla kavramı barındırdığından aslında konu daha derindir.

Acquisiton, Activation, Retention, Revenue ve Referral sırasıyla (Edinme, Etkinleştirme, Elde tutma, Gelir ve Yönlendirme)

Aslında tanımlamaya çalıştığım şeyi tanımlarken bile bir growth hacking yapmaya çalışıyorum. Yani blog yazısı yayınlamak bir growth hacking yöntemi sayılmaktadır.

Örneğin kendi sosyal medya hesabından blog sayfasına yönlendirme yapan bir yemek tarifi yayıncısı tariflerini kendi bloğunda yazarken amacı kullanıcıyı mütemadiyen elde tutmaktır. Kullanıcıların ilgisini çekip sürekli kendini takip eder hale dönüştürmeyi amaçlar.

Zamanında bu blog yazarlığı çok meşhurdu, çünkü kullanıcılar bu çok tutan ve okunan blogları takip etmeyi ve sürekli olarak güncellenen bloglarla etkileşime girmeyi çok severdi, sanıyorum görsel sosyal medya kavramı yaygınlaştıkça insanların uzun uzun makaleler okuma yetisi azalmaya başladı. Bu yüzden içerik üreticiler daha çok görsel sosyal medya kanallarına yöneldiler. Yazacaklarını ekran başında anlatarak kitleleri etkinleştirmeye çalışıyorlar.

Bir başka yöntem ise SEO kavramının derinleşmesiyle ortaya çıktı. Arama motoru algoritmalarının sürekli geliştmesi ile web sitelerinin motorlar tarafından daha iyi anlaşılması adına SEO kavramı hayati önem taşımaktadır. Henüz satılan ürünün veya hizmetin kalitesini tam ölçemeyen arama motorları, o ürünü veya hizmeti tanıtan web sitesini anlayabilmek için yetenekli SEO culara ihtiyaç duyulmaktadır. Başlı başına farklı bir uzmanlık olan bu seo kavramı sayesinde pazarlanan ürün veya hizmetin tanınırlığı ve yaygınlaştırmalar çok etkili olmaktadır.

Konuk yazarlık kavramı da aslında bireysel etkinliği artırmak için çok etkilidir. Özellikle sosyal medya üzerindeki takipçi sayısının etkili olması da buna bağlıdır. Eskiden Ekşisözlük de yazar olmak bir statü göstergesiyken, şuan instagramda takipçi sayısının çok olması ciddi bir ektileşim yöntemine dönüşmektedir. Bugün bir çok yemek gurmesinin başarısı takipçi sayısıyla ölçülmektedir. Yada birini takibe almadan önce o kişinin takipçi sayısına bakıyor olmak bile söz konusu sistemin çerçevesini belli etmektedir.

Dilden dile dolaşan yemek sepeti, getir veya trendyol indirimleri kavramları da büyüme hacking kavramına örnektir. Sosyal medya fenomenlerinin bir ürün veya hizmet pazarlamasında bir araç olarak kullanan sistem sayesinde büyüme hacking kavramı daha da güçlenecektir.
Örneğin, sen hangi “Kurtlar Vadisi karakterisin” analizine sokan Onedio sistemi seni o anketin içine sevdiğin bir mekanizmayı kullanarak sokmaktadır. Bu sayede girdiğin test’in sonucunu arkadaşlarınla paylaşacağın bir altyapı sayesinde dilden dile, linkten linke dolaşan bağlantıyı da başlatmış oluyorsun.

OnePage web sayfaları ile zayıflama hapı satan ticari sistemler de söz konusu yapıda bir paydaş olabilmektedir. Örneğin, bir zayıflama hapının veya çayının ünlülerin elinde işte tam olarak bu yüzden tutuşturmalar. Falanca ünlü kullanıyormuş ve fayda görmüş, yalan söyleyecek hali yok ya deyip o zayıflama çayından satın alıp büyüme hacking kavramının içine düşmektedir. Aslında o ünlünün o çayı içiyormuş gibi gözükmesi için ne kadar para kazandığını bilmiyoruz.

5 Arkadaşını sisteme üye et bizden toplamda %10 indirim kazan gibi sistemler de aynı amaca hizmet etmektedir. Burada amaç eğer indirim kazanmak ise 5 arkadaşını getiren indirimi kazanacak ama siz de yeni 5 müşteriyi kazanmış olacaksınız. Tabi o 5 müşteri gerçek bir müşteriyse ve söz konusu 5 müşteriyi gerçekten kazandınız mı sorusu da çok önemli.

Eskiden dilden dile dolaşan reklamlar vardı, falanca şirket ne kadar güzel reklam yapmış diye konuşurduk, şimdi artık paylaşma kavramı var. Bu sayede kullanıcılara bir reklamı veya bildiriyi paylaştırmak çok zor.

Viral reklamlar hazırlıyor olmak yine aynı amaca hizmet eder. Örneğin sosyal medyada gezerken oyun reklamlarınında çok basit hatalar yapılıyor olması, Siz o reklamı izlediğinizde nasıl geçemedi o bölümü deyip tıklayıp oyunu indirmeniz hedeflenmekte. Genellikle bet (kumar) reklamları da bu şekilde yapılmaktadır.

Teknik olarak en zor kısım aslında istatistik verileri toplayıp onu analiz etmektir. Örneğin bir sipariş formuna bilgilerinizi girdiniz ve son anda sipariş vermekten vazgeçtiniz, fakat ilgili firmanın sizin girip sonradan sildiğiniz verileri çoktan almış olabilir. Ve hangi sayfada ne kadar gezinip gezinmediğiniz bilgisinin de istatistiği tutuluyor olabilir.

Örneğin Instagramın sizin ilgi alanlarınıza göre reklam ve içerik gösteriyor olması bu konuya tam bir örnektir.

Farkındaysanız özellikle halkla ilişkiler kavramlarından daha çok bahsettiğim bu makalede özellikle disiplinlerarası kavramı tam olarak ortaya çıkmaktadır. Yani yazılım ve halkla ilişkiler (pazarlama) kavramları doğru birleştirildiğinde yenilikçi kavramların ortaya çıkıp hayatımızı etkilemesi kaçınılmaz olmaktadır.